چکیده
حدود ۵ سالی است که یک شرکت کانادایی با استفاده از ماشین‌آلات ویژه، از پودر نوعی سنگ خاص، اقدام به تولید کاغذ کرده است. بسیاری «stonepaper» یا همان کاغذ سنگ و کاغذ معدن را پدیده‌ای شگفت‌انگیز در صنعت چاپ و تولید آن را نیز سرآغاز عصری جدید در تولید کاغذهای سازگار با محیط زیست می‌دانند چرا که ماده اولیه آن تنها سنگ است لذا به نظر می‌رسد دیگر نباید نگران قطع درختان و اثرات مخرب آن روی محیط زیست باشیم. همچنین در فرآیند تولید «کاغذ سنگ» نه تنها از آب استفاده نمی‌شود، بلکه به خاطر سفید بودن مواد اولیه، نیازی به استفاده از سفیدکننده‌ها هم در تولید آن نیست که نتیجه این کار، این خواهد بود که دیگر آلاینده‌ها به محیط زیست ما اضافه نخواهند شد. در این مقاله به اهمیت تولید کاغذ سنگ و مزایای آن در محیط زیست پرداخته می شود.
کلمات کلیدی: کاغذ سنگ، چاپ، محیط زیست
– مقدمه
شاید بتوان گفت کاغذ مهمترین ماده اولیه برای تولید محصولات چاپ و نشر است و مصرف آن در کشور ما هم کم نیست. در زمینه تولید این ماده کارخانه‌های اندکی مشغول کار هستند که درصد کمی از نیازهای داخلی را تامین می‌کنند و مابقی از سایر کشورها وارد می‌شود. یکی از دلایل تولید نشدن کاغذ در ایران شرایط آب و هوایی و نبود منابع جنگلی غنی است، چون عمده‌ترین ماده تشکیل‌دهنده کاغذ الیافی است که از چوب درختان بدست می‌آید.پس باید به دنبال کاغذی گشت که با شرایط کشورمان سازگاری داشته باشد. طی چند سال اخیر یک شرکت کانادایی با استفاده از ماشین‌آلات ویژه، از پودر نوعی سنگ خاص، اقدام به تولید کاغذ کرده است. این کاغذ علاوه بر مزایای زیست محیطی دارای یکسری ویژگی‌های منحصر به فرد دیگر هم هست. کاغذ سنگ، کاملاً ضد آب است و حتی کار چاپی انجام شده روی آن نیز هیچ تاثیری از مجاور بودن و یا غوطه‌ور شدن درون آب نخواهد گرفت. همچنین این کاغذ در برابر پاره شدن مقاومت می کند، البته نه اینکه پاره نشود چرا که اساساً این نوع کاغذ از همان ابتدا هم با هدف بازگشت به چرخه بازیافت، تولید شده است. با این وجود کاغذ سنگ در برابر پارگی بسیار مقاومت نشان می‌دهد و از این لحاظ به نظر می‌رسد می‌تواند در بعضی از کاربردها، جایگزین کاغذهای پلاستیکی باشد. کاغذ سنگ ضد جویده شدن توسط جوندگان نیز هست. سازگاری کامل با کلیه ماشین‌های چاپ افست، هماهنگ با کلیه مرکب‌ها و حلال‌های قابل استفاده در ماشین‌های چاپ افست، قابلیت خشک شدن مرکب بر روی کاغذ بلافاصله پس از خارج شدن از ماشین چاپ و بدون نیاز به امکانات اضافی جهت تحقق این موضوع، عدم تاثیرپذیری از دمای محیط که یکی از مشکلات اصلی در جهت ایجاد چاپ با کیفیت است و مقاومت در برابر آتش‌سوزی، از دیگر ویژگی‌های کاغذ سنگ است.
– ادبیات پژوهش
شبهه‌ای نیست که کاغذ از مهمترین موادی است که انسان را در عرصه علم و تمدن با قدمهای سریع پیش انداخته و در این راه به آن کمکهای بزرگ کرده است. دستیابی به علوم و ادبیات تا قبل از آنکه انسان به ساختن کاغذ توفیق یابد، در محیط محدود محصور بود و جز یک طبقه معین دیگران به آن دسترسی نداشتند. همچنین استعمال و حمل و نقل موادی که در آن ایام برای نوشتن بکار می‌رفت نيز آن چندان آسان نبود و مانند امروز مخزون کردن آنها امکان نداشت. براساس آمار به دست آمده در کشورهای صنعتی هر شخصی به طور متوسط در یک سال ۱۶۴ کیلوگرم کاغذ و در کشورهای در حال توسعه به طور متوسط ۱۸ کیلوگرم کاغذ در سال استفاده می کند. مصرف کاغذ از دیر باز يكي از معیارهای سنجش توسعه یافتگی جوامع بوده است.
به دليل محدود بودن منابع جنگلي در سطح كره زمين، بشر همواره به دنبال راهي براي جايگزين كردن اين منابع بود. استفاده از ضايعات كشاورزي و بازيافت كاغذ تا حدي پاسخگوي اين نياز بود. اما اولاً كاغذ هاي قابل بازيافت شرايط ويژه اي دارند و ثانيا كاغذ هاي توليد شده از ضايعات از نظر كيفيت با كاغذ هاي عادي قابل مقايسه نيستند و اين موارد، كاربردهاي اين نوع از كاغذ ها را بسيار محدود كرده است. حدود 5 سال پیش برای اولین بار کاغذ سنگی (كاغذ بدون سلولز) در کانادا تولید شد و حدود 2 سال است که در چرخه اقتصادی جهان جای گرفته است. جزیره ونکوور کانادا با وجود داشتن جنگل‌های غنی زادگاه کاغذ سنگی است علت آن هم جلوگيري از قطع درختان و کم شدن اکسیژن موجود در هوا است. این تکنولوژی از کانادا وارد سایر کشورها از جمله ژاپن، تایوان و … شده است.
